Anderhalvemetereconomie, het nieuwe normaal? In discussies beroept men zich op veelal op cijfers en statistieken en wordt terloops vergeten dat mensen zich in hun werk vooral ook gezond en veilig moeten kunnen voelen. De uitweg uit de coronacrisis steunt op het voortzetten van preventie én op duidelijkheid in de belastbaarheid van werknemers.
De uitdagingen voor de bedrijfsgezondheidszorg liggen op het ondersteunen van werkgevers en werknemer naar dit nieuwe normaal en gezond aan het werk blijven, ook in deze bijzondere tijd.
Wij merken dagelijks het groeiende belang en vraag naar duidelijkheid omtrent de werkelijke belastbaarheid. Duidelijkheid, daar doen wij het voor. Gezond en veilig werken, dat is ook duidelijk!
Met vriendelijke groet,
Isabella Bruggenkamp & Matthijs Kat
Thuis- en buitenshuiswerkeconomie
Economen van de Rabobank muntten deze begrippen al half april. Volgens hen is bijna negen tiende van de economische activiteit in Nederland te realiseren met ten minste anderhalve meter afstand tot anderen, waarvan bijna de helft geheel thuis. Ze halen daarnaast onderzoek aan, hoe medewerkers van callcenters door thuiswerk fors wonnen aan productiviteit. Het gaf hen hoop over de economie. Het woord gezondheid komt in hun betoog niet voor.
60min-economie
Een week later verscheen een economische publicatie met een brug tussen ‘gezondheid’ en ‘economie’. Econoom Fransman van de Argumentenfabriek berekende cijfers over het ziekteverloop van COVID-19 per leeftijdscohort van de beroepsbevolking. Volgens hem was een 55min-economie mogelijk. Gezonde mensen van onder de 55 gaan daarin weer aan en naar het werk, ook op plekken waar 1,5 meter afstand niet mogelijk of wenselijk is. Hij wierp ook de gedachte op van een tijdelijke regeling arbeidsongeschiktheid voor 55-plussers. In een publicatie eind mei concludeert hij met betere cijfers zelfs dat een 60min-economie reëel is. “Door alleen de kwetsbaren af te schermen, neemt het aantal contacten af en daalt het aantal besmettingen, terwijl we de economie grotendeels laten doordraaien.”
Vertrouwenseconomie
Er is kennelijk een zoektocht naar één eenvoudige benadering. De invalshoek is ‘digitaal’: het draait om jongeren op de werkvloer brengen maar ouderen niet, om kwetsbaren en ouderen afschermen of zelfs uitsluiten van werk. Dat gaat er onder meer aan voorbij dat jongeren vrij vaak werken in sectoren met extra coronarisico’s. Hun werk veroordeelt hen langdurig tot vermijden van kwetsbare naasten. Verder: ons land kent een forse kloof, zo niet controverse, tussen ‘hoog’ en ‘praktisch’ opgeleide mensen. De laatsten hebben verhoudingsgewijs meer gezondheidsproblematiek, maar kunnen zelden thuis werken. Wat doet het met de arbeidsverhoudingen in een bedrijf als de hogere functionarissen voortdurend veilig thuis werken?
De economen suggereren een tegenstelling tussen ‘gezondheid’ en ‘economie’.
Hoofddocent Economie & Bedrijfskunde Angelini van de RU Groningen ziet het anders. Ze wijst op gedragsverandering van werknemers en consumenten. “In de VS nam de werkloosheid al toe vóórdat de overheid de lockdown invoerde, omdat mensen uit angst niet meer naar restaurants, cafés en bioscopen gingen.” Mensen moeten zich veilig kunnen voelen, juist ook op het werk. De economie vraagt terugkeer naar werk die vertrouwen wekt. Angelini: “Volksgezondheid en economie gaan hand in hand.”
Gezond werk
De richtlijnen van het RIVM zijn minder digitaal. Ze duiden als risicogroepen mensen van 70 jaar en ouder, en volwassenen met diverse onderliggende aandoeningen.
Dat betreft onder meer mensen met:
● chronische luchtweg- of longproblemen zoals astma onder behandeling van een longarts,
● suikerziekte met complicaties
● nierziektes met dialyse
● ernstig overgewicht.
Het advies aan hen is zoveel mogelijk thuis te blijven en bij klachten uit te zieken. Daarnaast: “Je werkt thuis. Als dat niet mogelijk is, overleg dan met je bedrijfsarts.”
Dit zal nog behoorlijk wat hoofdbrekens geven de komende tijd. Gezond werk, zo leert de ervaring, vraagt voortdurende inzet voor maatwerkoplossingen. (Bedrijfs)artsen en werkgevers weten dat een digitale oplossing onmogelijk is.
Een bedrijfsarts in de VS reikt een genuanceerd kader aan, in het New England Journal of Medicine eind mei. Marc R. Larochelle ontwikkelde het schema in de illustratie.
Zo’n 3 x 3 triage biedt waarschijnlijk – aangepast – een kader voor de Nederlandse situatie. Het gaat om mate van coronarisico’s door het werk (verticaal) gecombineerd met variaties in de persoon (leeftijd en aandoeningen, horizontaal).
Het blok C, rechtsboven, is te zien als de risicogroepen geduid in de RIVM-richtlijn. Deze mensen mogen zich beroepen op een ‘thuiswerkadvies van overheidswege’. Als zij niet thuis konden werken of geen ander werk konden doen, kregen ze loon doorbetaald. Dat is niet houdbaar: het is een stevige opgave alternatieven te vinden die vertrouwen kunnen genieten van de mensen én hun omgeving, werk en privé. Tegelijk maakt het schema duidelijk dat andere groepen niet over het hoofd gezien mogen worden.
Blokken B betreffen onder andere mensen met astma, suikerziekte, nieraandoeningen die daarvoor niet frequent een dokter bezoeken en dus buiten de RIVM-richtlijnen vallen. Het is belangrijk bij hen vertrouwen en veerkracht te stimuleren, net als bij mensen die gehoor zoeken voor onbegrepen klachten.
Blokken C zijn onder meer mensen met zorgen over hun naasten in ‘coronatijd’. Er is werk aan de winkel voor (bedrijfs)artsen en werkgevers met aandacht voor hun mensen!
Publicatie Rabobank
Het tweede artikel van Fransman, waarin links naar eerdere artikelen
Angelini – Groningen
RIVM, risicogroepen
RIVM, inzet van kwetsbaren
Larochelle , New England Journal of Medicine
