Ongekend. Dat was bij het begin van de coronacrisis de veel gehoorde term: over de snelle verspreiding van het virus SARS-CoV-2, over de aard van de ziekte COVID-19, over de impact van de maatregelen. Inmiddels zijn we veel gewend.

Toch geldt: het is ongekend wat we moeten doen aan re-integratie van getroffen werkenden. Dit is dan ook het onderwerp van de nieuwe ICARA online Experience, ‘Re-integratie na Corona’. In dit NVAB geaccrediteerde live webinar verdiepen we samen met de deelnemende bedrijfsartsen dit actuele thema met verschillende experts. De datum wordt op dit moment gepland, voor-inschrijving is al mogelijk met een e-mail aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 

Nu per 11 mei jl. de scholen weer opgestart zijn en binnenkort ook de terrassen weer open mogen, kunnen we allemaal weer een beetje meer ademhalen. Ook zijn alle ogen natuurlijk gericht op de mogelijke effecten en of we weer besmettingen gaan krijgen. Eigen verantwoordelijkheid van ons allemaal blijft essentieel in de 1,5meter samenleving. ICARA is volledig ingericht en operationeel conform de RIVM richtlijnen. Wij staan onverminderd voor u klaar.

Voor nu, blijf veilig en blijf gezond!

Met vriendelijke groet,

Matthijs Kat en Isabella Bruggenkamp
Directie ICARA

Re-integratie na COVID-19 ongekend

Onvoorzien
Bij ernstige infectieziektes als MERS komt het virus het lichaam binnen met name via de keel. Het nieuwe coronavirus als zodanig heet – vooralsnog, in het algemeen – minder ernstige gevolgen te hebben voor het lichaam. Maar het grijpt anders aan. Menselijke cellen die het meest kwetsbaar zijn voor besmetting met het nieuwe coronavirus komen vooral voor in de neusholte en in het bindvlies van het oog. Dat maakt het virus zéér besmettelijk.

Ook is er onzekerheid over de samenloop met bestaande aandoeningen. In Nederland hebben bijvoorbeeld ruim een miljoen mensen een longziekte, vooral astma en COPD, aldus het NIVEL. Ze leven altijd al met het risico van verergering, al is het maar door veroudering. De adviezen in verband met corona – niet naar de supermarkt, geen bezoek – hebben voor hen een indringende relevantie. Het Longfonds meldt dat haar advieslijn vijf keer meer vragen krijgt dan normaal.

Nieuwe, chronische (?) longziekte
Duidelijk is dat een deel van de coronapatiënten blijvende longschade aan het virus overhoudt. Er is nog maar beperkt inzicht in toekomstige klachten, beloop van de ziekte en complicaties. Longarts van den Toorn, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Longziekten en Tuberculose (NVALT): “Er kunnen ontstekingen ontstaan die zorgen voor littekenweefsel op de longen. Dit kan betekenen dat er straks veel meer mensen met longproblemen bij komen. Er ontstaat een nieuwe longziekte.” Vooral wie op de Intensive Care moest worden beademd, heeft risico op blijvende schade aan het longweefsel. De wetenschap sprak eind maart van de Corona Obstructive Lung Disease (COLD), inmiddels is Covid Associated Lung Disease (CALD) gangbaar.

Patiëntengroep voor langere tijd volgen
De Long Alliantie Nederland en het Longfonds ontwikkelen een onderzoeksplan voor de nieuwe doelgroep. Dit met universitaire en andere onderzoekers, verenigingen en kennisinstituten van specialisten en huisartsen. Doel is groepen (ex-)patiënten te volgen. Zulke ‘cohortonderzoeken’ brengen de gevolgen in kaart van de infectie op de longfunctie en op het leven na herstel, medisch-technisch én psychosociaal. Dit voor doorontwikkelen van behandel- en nazorgtraject en patiëntenondersteuning met voorlichting en advies. Een nieuwe infrastructuur zal rond de zomer van 2020 moeten zijn opgezet.

Herstel en re-integratie
COVID-19 leidt in voorkomende gevallen tot een bijzonder lang verblijf, meer dan zeven dagen, op de Intensive Care. Verblijf daar op zich geeft al risico op een Post Intensive Care Syndroom (PICS), een bij curatieve artsen sinds 2012 bekend begrip. Het overkomt naar schatting de helft van de 80.000 jaarlijkse IC-patiënten. Ze hebben een mindere kwaliteit van leven door afzonderlijke of samen lopende fysieke, psychische en cognitieve problematiek, bóvenop de oorspronkelijke ziekte. Naasten van hen kunnen psychische klachten krijgen, het Post Intensive Care Syndroom Familie (PICS-F).

Goede nazorg is essentieel, tijdige afstemming, zoals met de bedrijfsarts, eveneens. De Federatie van medisch specialisten heeft een document nazorg voor IC-patiënten met COVID-19, inclusief aanwijzingen voor ondersteuning zoals door revalidatie- of huisarts, thuiszorg en 24-uurs verpleegzorg.

Van de in het ziekenhuis opgenomen patiënten die positief zijn getest op COVID-19 ‘herstelt’ (?) bijna drie kwart ZONDER de IC; althans, naar huidig inzicht. Er is nog geen beeld over hoe het hen verder vergaat. Wat we weten over astma- en COPD-lijders heeft overeenkomsten met een Post Intensive Care Syndroom. Ziekteverzuim onder beide is hoger dan in de algemene bevolking. Landelijk heeft 5% van de volwassenen op jaarbasis wel eens een depressie; dat geldt ook voor mensen met astma, maar bij mensen met COPD komt depressie twee keer zo vaak voor.

Vertrouwen
Naarmate de long- en luchtwegklachten ernstiger zijn, is de kwaliteit van leven minder ondanks grotere inzet en complexiteit van zorg. Dat zal voor COVID-19 niet anders zijn. Vanuit astma en COPD weten we dat de mensen minder gunstig oordelen over complexer zorg en afstemming tussen zorgverleners. Ziektepercepties en vertrouwen spelen een grote rol voor herstel en re-integratie. Dat is extra lastig bij een “nieuwe longziekte”. Over re-integratie in werk van mensen met kanker weten we hoe grillig het herstel is, hoe geduld en aanmoediging wezenlijk zijn. COVID-19: voor getroffen werkenden, voor werkgevers en voor curatieve en bedrijfsgeneeskundigen is het een ongekende opgave.

Oproep nieuwe coronapatiënten voor deelname aan onderzoek
Het Longfonds roept mensen die nu of in de toekomst klachten hebben na het herstel van het coronavirus contact op te nemen. Dat kan via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of door te bellen met 033-4341212.

Bronnen voor dit artikel zijn in de tekst geduid. Daarnaast is dit een belangrijk document.

ICARA voorziet in duidelijkheid in complexe verzuimdossiers door inzet van medische en arbeidsdeskundige expertise op zowel fysiek én mentaal vlak. www.icara.nl
Voor extra preventieve ondersteuning van medewerkers voorziet het bedrijfsonderdeel ‘De Preventiedienst’ in een aantal gerichte oplossingen die bijdragen aan het voorkomen van uitval door psychische belemmeringen ten gevolge van stress- en spanningsklachten. Zo biedt De Preventiedienst speciaal in Corona tijd medewerkers directe ondersteuning via haar Mentale Hulplijn. Dit is vooral effectief voor medewerkers met behoefte aan het beter kunnen/leren omgaan met angst en spanning, werkdruk, uitputtingsverschijnselen, angst om het niet meer vol te houden, met het ontbreken van structuur (dag/nacht ritme), met acute stress, paniek of verstoringen in onderlinge verhoudingen of het beter kunnen omgaan met niet-arbeid gerelateerde zaken, omdat dit nu een extra belasting vormt. Voor meer informatie: www.de-preventiedienst.nl